Izašao je iz štampe 43. broj časopisa Komuna, koji je u cjelosti posvećen Plavu, na čak 40 strana, odnosno, 12 više od uobičajenih.

Broj otvara Uvodnik Nihada Canovića, prvog čovjeka Plava koji u tekstu pod naslovom „Ljepota uvijek nađe put do čovjeka“ ističe da „narodna izreka kaže da je vrijeme majstorsko rešeto, a ono je potvrdilo da su ljudi posebno bogastvo Plava, bistri kao vode na kojima su odrasli, snalažljivi gdje god da ih je život odveo, velikodušni u pomaganju svojima i svom kraju,ali i pomaganju svakom u nevolji“.

Tu su i tekstovi iz istorije Plava u kojem se opisunjegov nastanak od ribarskog naselja preko Župe do bihorske kaze i skadarskog Sandžaka u kojem se kaže da je, po nekim podacima, završetak izgradnje Plava bio 1916. kada se prvi put pominje kao naseljeno mjesto.

U tekstu pod naslovom „Vitalnost između jezera i planina“ Fatih Hadžić ističe da i „pored svih nedaća koje su preživljavali, Plavljani su uvijek kroz svoju burnu istoriju, pokazivali želju za životom, za opstankom, vitalnost, inventivnost i kreativnost i uvijek su bili okrenuti svom zavičaju gdje god da žive“.

Hronika mjesta

Zuvdija Hodžić pišući u Plavu kaže da je, zahvaljujući izuzetnim prirodnim uslovima, pogodnoj klimi i položaju, područje Plava od praistorije do našeg doba neprestalno bilo naseljeno, a da nazivi planina, rijeka i naselja dokazi su smenjivanja i prožimanja civilzacija,kultura i carstava…

U ovom broju Komune publikovani su takođe i Hodžićevi crteži posvećeni Plavu u tekstu pod naslovom „Hronika mjesta sažeta u linijama“, a poseban segment posvećen je „ plavski književni velikani“ sa tekstovima Atvije Kerovića o Huseinu Bašiću, „ljudskoj i književnoj veličini čije djelo je nastalo u stradanju naroda“, Slobodana Vukovića o Dušanu Kostiću kao „liričaru melanholičnih raspoloženja“, Zuvdije Hodžića o Esadu Mekuliju, bardu albanske književnosti „sa fragmentima iz njegovih sjećanja za Plav i Miraša Martinovića o velikom pjesniku Radovanu Zogoviću „Pjesniku sa katuna nad Mašnicom“.

Tu su i dva teksta o nezaboravnoj antifašističkoj stranici istorije iz tog kraja gdje Dragan Mitov Đurović piše o Alju Hotu, Jusufu Redžepagiću, Beću Bašiću i Voju Novoviću, prvoborcima koji svoje živote dali u borbi za slobodu.Takođe Dušan Jolić u sjećanju piše o prkosnoj i hrabroj partizanskoj majci Radosavi Krdžić iz Mašnice kod Murine, prve žene koju su strijeljali okupatori u Crnoj Gori.

U tekstu pod naslovom „Između dvije sultanske munare“, efendija Sead Jasavić piše o dvije najznačajnije plavske džamije; Carskoj i Sultaniji, a mr Sait Š.Šabotić o crkvi Svete Trojice u Brezojevicama kod Plava koja je kao kulturno-istorijski spomenik Zakonom zaštićena.

U tekstu pod naslovom „Arapsko pismo kamenih dokumenata „mr Halil Markišić piše o spomenicima islamske epigrafike u Plavu, a Edin Smailović o plavskim imamima koji su doprinosili očuvanju vjere i identiteta u izazovnom i teškom periodu, dok Afan Latić u tekstu pod naslovom „Vatra progutala sjećanja“ piše o Mula Jahu Musiću, najobrazovanijem Plavljaninu svog vremena.

Odraz duboke duhovnosti

Senada Đešević piše o položaju bošnjačke žene u prošlosti koja u tekstu pod naslovom „Odraz duboke i otmene duhovnosti“ ističe da „Plavljanka, sa jakim osjećanjem časti, između ponosa i žrtvovanja, beskrajno skromna oduvijek jepredstavljala oslonac u porodici i bratstvu…“

U ovom broju, od iste autorke i priča o Kismetu, koja je inspirisana istinitim događajem, kao i esej Ramiza Hadžibegovića o đerdeku- svadbenom ritualu kao sudbonosnom činu u životu žena i plavskog kraja u tekstu pod naslovom „Velika drama malih duša“.

U podsjećanju na Ibrahima Ibra Reković,Rijalda Ramusović u tekstu „Vrijeme zarobljeno u crtežu i riječi“ ističe da je Reković kroz umjetnost, pisanje, crtanje i slike, bilježio i ostavljao tragove plavsko-gusinjskog kraja kroz priče, anegdote, crteže i slike, dok Sead Hodžić iz Njujorka piše o humanisti i dobrotvoru Šukriji Cecunjninu, jednom od prvih Plavljana koji je stigao u Ameriku u tekstu pod naslovom „Čovjek o kojem djela govore“.

Halil Markišić pišući o botaničkoj bašti „Velemun“, koju je osnovao Milutin Mićo Praščević, napominje da ona predstavlja jedan od najljepših dragulja u veličanstvenoj prirodi Crne Gore, dok u tekstu pod naslovom „Najljepše gorsko oko Prokletija“ o Hridskom jezeru, naglašava da je ono na 1970 metara nadmorske visine najviše jezero u Crnoj Gori.

Isto tako u tekstu o turizmu kao razvojnoj šansi Plava, prof.dr Marko Knežević piše da „turizam u ovom kraju uprkos izuzetnim i raznovrsnim potencijalima, kao i komparativnim prednostima, nije postigao očekivanu reputaciju i transformaciju privrede i još uvijek nije u skladu sa raspoloživim potencijalima razvoja“, dok Boban Redžepagić piše o Prokletijama kao najmlađem nacionalnom parku u Crnoj Gori u tekstu sa naslovom „Simbol nedostupnosti i izazovne ljepote“.

Dr Safet Lješnjanin pisao je o razvoju školstva u plavsko-gusinjskoj krajini, a Braho Adrović o Plavskim književnim susretima, manifestaciji po kojoj se decenijama prepoznaje Plav, a koja će ove godine po 45 jubilarni putbiti održana tokom jeseniu gradu pod Visitorom, dok Senada Vatić piše o Danima borovnice koja već dvije decenije na najljepši način promoviše Plav i Crnu Goru.

Milorad Mićo Miranović, u tekstu o muzičkoj tradiciji plavskoj kraja sa naslovom „Jezero pjesmom pozlaćeno“ ističe da „kada bi snijeg i led okovali ove prostore, a od studi pucalo i drvo i kamen u toplim kućama obasjanim svjetlošću lampe, znala se čuti pjesma“.

Senada Vatić u tekstovima o tradiciji, običajima i folklornoj sehari plavsko-gusinjske kotline napominje da su ovdje sačuvani arhaični oblici tradicionalnog seoskog i varoškog muziciranja, kao i karakteristična folklorna igra “Alaturko“.

Ista autorka piše i o nadaleko čuvenom gostoprimstvu i hrani plavskog kraja, musafirskoj plavskoj sobi i tradicionalnoj plavskoj sofri.

Dražen Draškoviću tekstu pod naslovom „Skauti ispod Prokletija „ piše da je prvi izviđački odred u Crnoj Gori formiran u Plavu daleke 1955.godine, dok Amer Ramusović piše o stabilnom crnogorskom prvoligašu-Fudbalskom klubu Jezero, miljeniku žitelja gradića pod Visitorom koji je osnovan 1934.godine.